Walery Przyborowski obala wygodne dla mocarstw rozbiorowych mity. Upadku Rzeczypospolitej nie przesądziła rzekoma anarchia, moralna zgnilizna szlachty ani brak mieszczaństwa, lecz przemoc obcych i przegrane wojny nie z braku serca, ale z braku wodza, który potrafiłby skupić narodowy wysiłek i wykorzystać sprzyjające okoliczności. Autor z pasją rozprawia się z narzuconą nam czarną legendą, która zatruła własną samoocenę Polaków, pokazując zarazem trwałość rodziny, poczucie obowiązku i heroizm mieszkańców. Prowadzi czytelnika przez kluczowe kampanie od konfederacji barskiej przez wojnę 1792 roku po powstania listopadowe i styczniowe wskazując błędy dowodzenia, niewykorzystane szanse i realny potencjał armii. Tylko siła odbudować może, co siła zniszczyła ta maksyma staje się mottem nie tyle rozprawy, ile programu odzyskiwania wiary w siebie. Książka żywa, polemiczna i odbrązawiająca bezkrytyczne uwielbienie dla wodzów armii polskiej XVIII i XIX w.